Święto ustanowione przez Pierwsze Zgromadzenie Ogólne Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 1948 roku. Obchodzone jest corocznie od 1950. Święto inicjuje Miesiąc Zdrowia oraz rok działań realizowanych pod tym samym hasłem.
Na całym świecie prawo milionów ludzi do zdrowia jest coraz bardziej zagrożone. Choroby i katastrofy są głównymi przyczynami śmierci i niepełnosprawności. Konflikty niszczą życie, powodując śmierć, ból, głód i cierpienie psychiczne. Spalanie paliw kopalnych powoduje jednocześnie kryzys klimatyczny i odbiera nam prawo do oddychania czystym powietrzem,a zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach i na zewnątrz zabija życie co 5 sekund.Rada WHO ds. Ekonomiki Zdrowia dla Wszystkich ustaliła, że co najmniej 140 krajów uznaje w swoich konstytucjach zdrowie za prawo człowieka. Jednak kraje nie uchwalają i nie wdrażają w praktyce przepisów zapewniających swoim obywatelom prawo dostępu do usług zdrowotnych. Potwierdza to fakt, że w 2021 r. co najmniej 4,5 miliarda ludzi – ponad połowa światowej populacji – nie było w pełni objętych podstawowymi usługami zdrowotnymi.
Aby stawić czoła tego typu wyzwaniom, Światowy Dzień Zdrowia w 2024 r. brzmi: „Moje zdrowie, moje prawo”.
Tegoroczny temat został wybrany tak, aby bronić prawa każdego i wszędzie do dostępu do wysokiej jakości usług zdrowotnych, edukacji i informacji, a także bezpiecznej wody pitnej, czystego powietrza, dobrego odżywiania, wysokiej jakości mieszkań, godnych warunków pracy i środowiska oraz wolności od dyskryminacji.
Temat zdrowia dotyczący praw człowieka.
Zdrowie jest podstawowym prawem każdego człowieka. Zdrowie jako prawo człowieka zostało uznane w Konstytucji WHO (1948), Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka (1948) oraz wielu międzynarodowych i regionalnych traktatach dotyczących praw człowieka. Wszystkie państwa członkowskie WHO ratyfikowały co najmniej jeden traktat uznający prawo do najwyższego osiągalnego standardu zdrowia fizycznego i psychicznego.
Oznacza to, że kraje mają zobowiązania prawne, uznając jednocześnie, że do ich pełnego wypełnienia potrzebny jest czas i zasoby. Niektóre bezpośrednie obowiązki krajów obejmują gwarancje niedyskryminacji i równego traktowania w zdrowiu. Prawo do zdrowia obejmuje uprawnienia, takie jak prawo do kontroli własnego zdrowia, świadomej zgody, nienaruszalności cielesnej i udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących zdrowia. Obejmuje także wolności, takie jak wolność od tortur, złego traktowania i szkodliwych praktyk.
Prawo do zdrowia jest ściśle powiązane i zależne od realizacji innych praw człowieka, w tym prawa do życia, wyżywienia, mieszkania, pracy, edukacji, prywatności, dostępu do informacji oraz wolności zrzeszania się, zgromadzeń i przemieszczania się. Obejmuje zarówno niedyskryminujący dostęp do wysokiej jakości, terminowych i odpowiednich usług
i systemów zdrowotnych, jak i do podstawowych czynników warunkujących zdrowie.
Program na rzecz Równości Płci, Praw Człowieka i Równości Zdrowotnej.
Potrzeby zdrowotne milionów ludzi na całym świecie nie są zaspokajane z powodu nierówności, dyskryminacji i łamania praw człowieka. Wyobrażamy sobie świat, w którym wszyscy ludzie osiągają najwyższy możliwy standard zdrowia i dobrego samopoczucia, gdzie celebrowana jest wszelkiego rodzaju różnorodność, prawa człowieka są promowane, chronione i przestrzegane, równość płci i równość w zdrowiu są normą oraz bariery dla zdrowia
i dobrostanu są usuwane.
Nasza praca skupia się wokół trzech obszarów:
- Nierówności w zdrowiu są systematycznie identyfikowane, monitorowane i eliminowane.
- Wdrożenie na dużą skalę podejścia do zdrowia uwzględniającego specyfikę płci
i transformujące płeć. - Prawo człowieka do zdrowia i prawa człowieka związane ze zdrowiem są szanowane, chronione i przestrzegane. Departament wykorzystuje przywództwo WHO, wiedzę techniczną oraz przyczynia się do tego, aby przyspieszyć postęp w zakresie równości płci, praw człowieka i równości w zdrowiu. Przewodzi także wysiłkom w zakresie budowania potencjału w zakresie uwzględniania problematyki płci, równości i praw człowieka we wszystkich programach WHO, ściśle współpracując z rosnącą w całej organizacji siecią punktów kontaktowych ds. równości płci, praw człowieka i równości w zdrowiu.
Pedagog Szkolny Grażyna Zajączkowska