31 maja to Światowy Dzień Bez Tytoniu (WNTD). W 2025 r. WHO i obrońcy zdrowia publicznego z całego świata spotkają się na WNTD, aby zwiększyć świadomość na temat szkodliwych taktyk przemysłu tytoniowego.
Demaskowanie atrakcyjności: ujawnianie taktyk stosowanych przez przemysł tytoniowy i produktów nikotynowych
Tegoroczna kampania WNTD ma na celu ujawnienie strategii stosowanych przez przemysł tytoniowy i nikotynowy, aby ich szkodliwe produkty były kuszące, szczególnie dla młodych ludzi. Ujawniając te taktyki, WHO stara się zwiększyć świadomość, opowiadać się za silniejszą polityką, w tym zakazem aromatów, które sprawiają, że produkty tytoniowe i nikotynowe są bardziej atrakcyjne, i chronić zdrowie publiczne.
Znaczenie zajmowania się taktyką branżową
Pomimo znacznego postępu w globalnej kontroli tytoniu, przemysł tytoniowy i nikotynowy nadal dostosowują swoje strategie, aby przyciągnąć i zatrzymać konsumentów. Te działania podważają zdrowie publiczne i są skierowane do grup wrażliwych, szczególnie młodzieży.
Do popularnych taktyk zalicza się:
- aromaty i dodatki: wzmacniające smak i maskujące ostrość tytoniu w celu zwiększenia jego atrakcyjności;
- marketing ukierunkowany: wykorzystanie eleganckich projektów, atrakcyjnych opakowań i kampanii w mediach cyfrowych w celu promowania szkodliwych produktów;
- projektowanie produktów wprowadzające w błąd: tworzenie produktów przypominających słodycze lub zabawki, skierowanych bezpośrednio do dzieci i młodzieży.
Tego typu taktyki nie tylko zachęcają do rozpoczęcia używania substancji psychoaktywnych, ale również utrudniają jej rzucenie, zwiększając ryzyko uzależnienia i długoterminowych konsekwencji zdrowotnych.
Potrzeba silniejszej polityki w Europie w celu ochrony młodzieży
W 2022 r. dane z Europejskiego Regionu WHO ujawniły znaczące luki w ochronie dzieci przed papierosami elektronicznymi. Tylko 4 kraje zakazują wszystkich aromatów w papierosach elektronicznych, podczas gdy kolejne 4 zezwalają lub ograniczają określone aromaty. Tylko 11 krajów zakazuje wszelkich form reklamy, promocji i sponsorowania papierosów elektronicznych, w porównaniu do 36 krajów z częściowymi zakazami i 6 bez regulacji . Luki te sprawiają, że młodzi ludzie są szczególnie podatni na ukierunkowany marketing papierosów elektronicznych.
Wśród młodzieży rośnie stosowanie produktów nikotynowych, takich jak papierosy elektroniczne i woreczki nikotynowe. W 2022 r. szacunkowo 12,5% nastolatków w regionie używało papierosów elektronicznych, w porównaniu do zaledwie 2% dorosłych . W niektórych krajach używanie papierosów elektronicznych wśród dzieci w wieku szkolnym było 2–3 razy wyższe niż palenie papierosów, co wskazuje na niepokojący trend, który wymaga pilnych działań.
Światowy Dzień Dnia Dziecka 2025 stanowi okazję do rzucenia światła na strategie, które utrwalają używanie tytoniu i nikotyny, a także do wzmocnienia zbiorowego zaangażowania na rzecz zdrowszej przyszłości.
Dlaczego warto rzucić palenie?
Skutki palenia są znane: to nie tylko uzależnienie od nikotyny, ale też szereg poważnych chorób – nowotwory, zawały, przewlekłe choroby płuc, wrzody, impotencja, a nawet ślepota. Dym papierosowy to mieszanka tysięcy toksycznych substancji. Do tego dochodzą nieprzyjemne zapachy, pożółknięte zęby i paznokcie oraz znaczne koszty – miesięcznie to nawet 400 zł!
Nie tylko zdrowie – także portfel i wygląd
Palenie wpływa niekorzystnie na cerę, uzębienie i ogólny wygląd, a przy tym pochłania spore kwoty. W dobie rosnących cen warto przeliczyć, ile naprawdę kosztuje paczka dziennie.
Historia i znaczenie Światowego Dnia bez Tytoniu
Święto zainicjowała WHO w 1988 roku. Każdego roku towarzyszy mu inne hasło przewodnie, np. „Tytoń lub zdrowie”, „Sport bez tytoniu” czy „Tytoń zagrożeniem dla rozwoju”. Celem jest zwiększanie świadomości i zachęcanie do działania – poprzez edukację, debatę, ograniczanie reklam oraz tworzenie przestrzeni wolnych od dymu.
Działania na całym świecie i w Polsce
Na całym świecie organizowane są wydarzenia promujące zdrowy styl życia. Polska również ma powody do dumy – jeszcze w latach 80. paliliśmy najwięcej w Europie, dziś pali znacznie mniej osób. Podejmowane są też działania przeciwko e-papierosom, które także uzależniają i szkodzą.
Walka z nałogiem nie zawsze była symboliczna
Historia zna bardziej drastyczne formy walki z paleniem – np. w Rosji w XVII wieku karano palaczy chłostą, obcinaniem nosa, a nawet śmiercią. Dziś stawiamy na edukację i świadomy wybór.
Papieros to nie rozwiązanie
Każdego roku tytoń zabija ponad 6 milionów ludzi na świecie. Jeśli choć jedna osoba zrezygnuje z papierosa w tym dniu – to już sukces. Światowy Dzień bez Tytoniu to dobry moment, by zacząć nowe, zdrowsze życie.
Opracowała: Pani Grażyna Zajączkowska
